رضا شعبانی در گفتوگو با کمیته اطلاع رسانی دومین کنگره ملی هشت هزار شهید استان همدان، اظهار کرد: قبل از هر صحبتی این نکته را باید عنوان کرد که “نشان” باید کارکردی معاصر و متناسب با زمان خود داشته باشد. نشان نمیتواند در زمان خود کار شود اما در فرم و محتوا حامل مفاهیم زمانه خود نباشد.
وی تصریح کرد: فرم و محتوا توأمان با هم باید به مرحله ظهور برسد و نمیتوان ظرف و مظروف را از هم جدا کرد. پس با توجه به این مهم، مطالعهای در حوزه نشانهشناسی ایثار و شهادت و دفاع مقدس صورت گرفت. مهمترین اصلی که من از این مطالعه تصویری برگرفتم، پرهیز از هرگونه ارجاع مستقیم به نمادهای جنگ مانند پوتین، پلاک، کلاهخود و دیگر نمادهای رایج بود که کارکرد ارجاعی آن به شهید نیست بلکه به مسئله جنگ است و متاسفانه به اشتباه، این مسئله در جامعه رایج شده.
مدرس دانشگاه هنر تهران خاطرنشان کرد: در نگاه نخست در طراحی نشان کنگره سعی کردم به مفهوم “هویت” هم از نظر فرم و هم از نظر محتوا بپردازم. هویت ایثار و شهادت در تاریخ ایران و سپس یافتن فرمی از دل تاریخ این سرزمین کهن که بتواند ظرفی باشد برای محتوای این اثر.
طراح نشان کنگره ملی شهدای همدان عنوان کرد: طرح اصلي آناليز و ساده شدهی “گل نيلوفر آبي” است. اين گل در آثار مختلف ايران باسـتان و ايران اسلامی نقشآوري فراوان دارد و نام دیگر اين گل “لوتوس” است و شهرتي جهاني دارد. نام دیگر آن هم “گل خورشــيد” اســت؛ خورشــيدی كه نماد گرمی، گردی، روشــنی، بزرگی، حركت و زندگي اســت.
شعبانی ادامه داد: گل خورشــيد نماد و نشــانه وحدت در كثرت و اين هماني اســت كه تفســير عرفاني و شـهودي خاص خود را دارد. اين گل ريشـه در خاك، ساقه در آب و چشم به آسمان و خورشيد دارد؛ شهيد نيز ســير تكاملي از خاك تا افلاك را به عشـق ميپويد و در محبوب فاني ميگردد.
این هنرمند همدانی اذعان کرد: گل خورشــيد روی به خورشــيد فروزان دارد، همچنان كه “شهيد نظر ميكند به وجهالله” و از خود رها ميشود و دل ميسپارد به قلب هستي، يعني ربّالارباب. گل خورشـيد نماد پاكي، زيبايی و صافي است و شهيدان مظاهر راستين اين معانی آسمانی هستند. گل خورشيد نشانگر پَر، پرونده و پرواز است است و شهيد پرونده قطور و نوراني ايثار و پر پرواز آبي است.
وی گفت: عمر گل خورشـيد چندان دراز نيسـت و خيلي زود با گلبرگهاي پرپر شـدهاش به دريا میپيوندد. همچنان كه شهيدان گلهاي پرپری هستند كه معمولاً در جواني به وصال حق، بقای جاويد و حقيقی میرسند.
طراح نشان کنگره ملی شهدای همدان در ادامه تاکید کرد: وجود كبوتر در طرح نشـانه پاكي، معصـوميت و پرواز اسـت كه بي شك شهيدان با تقديم اولين قطره خونشان پاك و معصوم و معراجی ميگردند. كبوتر (شهيد) هر چند در خون خود شناور است ولي زنده، در حال حركت و كاملاً شـاداب است و از پای نيفتاده.
مدرس دانشگاه هنر تهران افزود: هشـت پر سـرخ، نشـانه هشـت هزار شـهيد اسـتان همدان و هشت سال دفاع مقدس است. تصوير آشكار قطره، تمثيل قطره خون شـهيد اسـت و گويای حيات بخشی او به جامعه و اين همه در ميانه و پيرامون محرابی است كه محل عبادت، حرب و عروج سرخ شهداست كه به امامشان علي (عليه السلام) اقتدا كردهاند.
وی اضافه کرد: دو هلال موجود در طرح كه ســر به آســمان دارند، اشــاره به گنبدهای مدوّر در آثار معماري ايراني و اسلامي استان همدان، ايران و جهان اسلام دارد و در آخر رنگ سـرخ در طرح، نماد سـرخي و گرمی خون شهيدان است كه پيوسته چراغ راه و مايه حيات معنوی انسانهاي آزادهاند.
این طراح در پایان، صحبتهای خود را با یک بیت شعر خاتمه داد. ” هر کسی نقشی از آن پر بر گرفت، هر که دید آن نقش کاری در گرفت.”
گفتنی است؛ اين معاني از فضاي توصيفي اقتباس و كاربردي كهن در آثار هنري دارد.